Nhận định, soi kèo Wales vs Kazakhstan, 2h45 ngày 23/3: Đẳng cấp chênh lệch

NSND Thái Bảo kể, NSND Thu Hiền không chỉ là đồng nghiệp mà còn là người chị trong nghề. Cả hai cùng tuổi rồng, NSND Thu Hiền hơn NSND Thái Bảo một giáp. 

"Hai chị em thân thiết với nhau hơn 40 năm kể từ ngày tôi đặt chân về Nhà hát Ca Múa Nhạc Việt Nam. Ngày đó, tôi ngưỡng mộ chị Hiền. Trên sân khấu chị duyên dáng, dưới sân khấu rất hài hước. Từ thủa hàn vi, chúng tôi đi diễn từ Bắc vào Nam, từ miền xuôi lên miền núi. Ở các tỉnh thành một ngày 7, 8 suất diễn là bình thường", NSND Thái Bảo chia sẻ.

NSND Thái Bảo thuộc thế hệ hậu sinh nên không có nhiều cơ hội được vào chiến trường phục vụ văn nghệ như NSND Thu Hiền. Nhưng vào đầu những năm 1984 - 1987, chị cũng 3 lần được cùng đoàn đi phục vụ bộ đội và nhân dân ở các tỉnh biên giới phía Bắc như: Phong Thổ, Điện Biên (thuộc Lai Châu cũ) và Móng Cái (Quảng Ninh)... Khi đó, tiếng súng đã lắng xuống nhưng sự khốc liệt của chiến tranh vẫn còn ám ảnh.

Năm 17 tuổi, Thái Bảo lần đầu tiên đi biểu diễn ở biên giới phía Bắc. Chuyến đi đó, ngoài tư trang cá nhân, chị còn ôm theo cây đàn guitar gỗ. Chị nhớ rất rõ, sân khấu là mặt đất bùn nhão nhoét, không có ánh đèn chiếu sáng, không micro… Ca sĩ bước lên hát mộc với cây đàn guitar. Nhiều lần hát xong, chân bị lún xuống bùn sâu khoảng 20cm, nhấc mãi mới lên.

Gần 40 năm trôi qua, có kỷ niệm mà đến tận bây giờ vẫn hằn sâu trong ký ức của NSND Thái Bảo, mỗi lần nhớ về chực trào nước mắt.

"Hôm đó, khi diễn xong, trời mưa lất phất, ô tô quân đội chở tôi về lán trại dựng bằng tranh tre để nghỉ ngơi. Khoảng 1 giờ sáng, khi tôi đang vùi sâu trong giấc ngủ thì nghe thấy tiếng đập cửa liên hồi. Tôi ra mở cửa thấy một đoàn các anh bộ đội đứng xếp thành hàng dài, chừng khoảng 20 người. Họ nói đã xin phép chỉ huy, đi bộ 15km tới lán trại, xin tôi hát bài Vết chân tròn trên cát. 

Nghe hát xong, họ còn muốn tôi chép lại lời ca khúc. Tôi lấy bút, tì lên lưng một anh bộ đội, chép liền. Xong xuôi, các anh chào theo hiệu lệnh quân đội rồi rời đi, tôi chỉ đứng khóc. Giờ đây, khi kể câu chuyện này, có thể nhiều anh đã đi xa, mong những ai còn sống hãy nhớ về kỷ niệm đẹp ngày hôm ấy", NSND Thái Bảo nghẹn ngào.

Thời bình, NSND Thái Bảo, NSND Thu Hiền, NSND Trung Đức có rất nhiều buổi diễn cùng nhau, rong ruổi các vùng miền trong nước.

"Khán giả gửi thư yêu cầu hát lên sân khấu rất nhiều. Có hôm tôi hát tới 5, 6 bài, chị Hiền 7, 8 bài", NSND Thái Bảo nhớ lại.

Chị nhớ nhất những chuyến đi lưu diễn ở biên giới, làng xã đầy gian khổ, khó khăn nhưng không ai than vãn.

"Chúng tôi phân công người mang nồi, bếp, chăn chiếu. Đi đến đâu cũng đi chợ tự nấu ăn. Hôm nào được đơn vị bộ đội mời ăn thì sung sướng không gì bằng. Cả những chuyến đi lưu diễn nước ngoài. Bà con Việt kiều rất yêu quý chị Hiền. Chị Hiền không dạy nhạc cho tôi. Nhưng hơn 40 năm làm việc cùng, tôi học hỏi ở chị rất nhiều, đó là thái độ trân trọng nghề và khán giả, chỉn chu từ cách hát tới trang phục biểu diễn", NSND Thái Bảo bày tỏ. 

Sắp tới, NSND Thái Bảo và NSND Thu Hiền sẽ tham gia hát tại nghĩa trang liệt sĩ Trường Sơn (Quảng Trị). Nghĩ tới lúc cất tiếng ca gửi tới các liệt sĩ đã nằm xuống dưới mênh mông đại ngàn, cả hai không kìm được nước mắt. 

NSND Thu Hiền tâm sự có em trai hy sinh trong kháng chiến chống Mỹ, phần mộ vẫn đang đặt tại Quảng Trị. Vì thế, mỗi lần đi qua mảnh đất này, bà luôn có cảm xúc khó tả.

Không chỉ riêng Quảng Trị mà cả mảnh đất miền Trung, mỗi lần xe đi qua nơi đây, NSND Thu Hiền không thể ngăn được những dòng ký ức xưa hiện về. Bởi cả tuổi trẻ, bà xuôi ngược ở vùng đất ấy… sống nhờ những củ khoai, củ sắn và sự che chở của người dân.

Thời chiến tranh khói lửa, NSND Thu Hiền được cử vào chiến trường phục vụ văn nghệ cho các chiến sĩ trên tuyến lửa. Bà hát trên trận địa, bên cạnh chiến hào, trạm y tế dã chiến và cả trong khu nghỉ dưỡng của thương binh.

"Hát trong địa đạo, dưới ánh đèn măng-xông, micro bằng ống bơ lấy từ chiến lợi phẩm thu được trên chiến trường, mỗi lần hát tiếng vang ra. Những năm tháng đó, thuốc gây tê rất hiếm, mỗi khi có kíp mổ cho thương binh, chúng tôi lại vào hang đá hát cho họ nghe để bớt đau đớn. Cứ vớ được câu gì là hát câu đấy, đang hát lại phải dừng lại lấy tay lay lay người thương binh: Anh ơi! Anh mở mắt nghe em hát này", NSND Thu Hiền bùi ngùi kể.

NSND Thái Bảo hát 'Mùa xuân đầu tiên':

Các chuyên gia cho biết, Javelin có sự kết hợp đáng sợ giữa sức mạnh và độ chính xác. Đó là một vũ khí điều khiển chính xác, có khả năng tự tìm đến mục tiêu đã định mà không cần bất cứ sự can thiệp nào từ bên ngoài, cho phép các binh sĩ tìm chỗ ẩn nấp nhanh chóng sau khi bắn. Tên lửa có thể tấn công các mục tiêu cách đó hơn 3km và nhắm trúng tháp pháo ở nóc xe tăng, phần dễ bị tổn thương nhất của các xe tăng Nga.

Theo tạp chí Economist, Washington và các đồng minh phương Tây đã cung cấp tổng cộng hơn 60.000 vũ khí chống tăng cho Kiev. Ngoài tên lửa Javelin, chúng còn bao gồm các hệ thống Panzerfaust từ Đức và vũ khí chống tăng thế hệ tiếp theo (NLAWS) từ Anh và Thụy Điển. Cùng với các loại khí tài khác, chúng đã giúp ích rất nhiều cho khả năng kháng cự và phản kích của quân đội Ukraine. 

Hơn 3.000 xe tăng và các phương tiện bọc thép khác của Nga ở Ukraine đã bị phá hủy, hư hỏng hoặc bị vứt bỏ hay bị bắt giữ, theo chuyên trang theo dõi tình báo mã nguồn mở Oryx. Tuy nhiên, khi các lực lượng Nga thu hẹp chiến dịch tấn công quân sự để tập trung vào vùng Donbass, Kiev vẫn cần nhiều vũ khí hơn.

Chuyên gia Mark Cancian thuộc Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS) ước tính, hơn 10.000 xe bọc thép của Nga vẫn đang hoạt động và thêm hàng nghìn phương tiện khác đang trong kho dự trữ của Moscow, sẵn sàng được điều động tham chiến ở nước láng giềng. 

Tổng thống Joe Biden đã yêu cầu Quốc hội phê chuẩn thêm khoản viện trợ quân sự khổng lồ, lên tới 20 tỷ USD dành cho Ukraine. Song, sự hỗ trợ dưới dạng tên lửa Javelins và các hệ thống chống tăng khác có thể sớm cạn kiệt. Giới quan sát cho biết, điều này có thể phản ánh sự thiếu năng lực nhiều hơn là sự thiếu thiện chí. 

Căn cứ vào các tài liệu ngân sách của quân đội Mỹ, nước này đã mua khoảng 34.500 tên lửa Javelin kể từ khi loại vũ khí này được triển khai vào năm 1996. Việc mua sắm tăng đáng kể trong những năm đầu 2000 khi Mỹ bị cuốn vào 2 cuộc chiến ở Afghanistan và Iraq. Tuy nhiên, kể từ đó, tốc độ mua sắm đã giảm. 

Nhà chức trách Mỹ không tiết lộ chi tiết về số lượng Javelin còn trong kho. Song, ông Cancian cho rằng, Mỹ đã sử dụng từ 12.500 - 17.500 tên lửa chống tăng hạng nhẹ này để huấn luyện và thử nghiệm. Điều đó đồng nghĩa trong kho dự trữ của quân đội Mỹ còn khoảng 17.000 - 22.000 quả, chưa kể số đã được dùng trong chiến đấu. Trừ bớt ít nhất 7.000 tên lửa phía Mỹ đã bán hoặc tặng cho Ukraine kể từ năm 2018, Washington hiện có thể còn chưa tới 10.000 quả trong kho. Nói cách khác, chính quyền Biden có thể đã cho đi 1/3 kho dự trữ Javelin của họ.

Không chỉ Ukraine cần Javelin. Các đồng minh của Mỹ ở châu Âu cũng đang tích cực mua sắm để tái vũ trang. Trong khi, chỉ riêng việc bổ sung dự trữ của Mỹ đã mất nhiều thời gian. 

Hãng công nghệ quân sự Lockheed Martin, nhà sản xuất Javelin chỉ có khả năng chế tạo 2.100 tên lửa mỗi năm và thường phải mất tới 32 tháng sau khi nhận một đơn đặt hàng mới bàn giao sản phẩm. Về lý thuyết, công ty có thể xuất xưởng tới 6.480 quả Javelin một năm nhờ làm việc tăng ca, nhưng thực tế là các nhà sản xuất vũ khí đang gặp khó khăn trong việc tìm kiếm công nhân và phụ tùng thay thế, đặc biệt là các chất bán dẫn. 

Ngoài ra, Mỹ hiện cũng còn số lượng ít Stinger, một tên lửa phòng không vác vai di động với nhiều bộ phận kiểu cũ, khó tìm. Nhiều chuyên gia quốc phòng nhận định, tình trạng thiếu hụt như vậy là một cảnh báo về đầu tư không đầy đủ của Mỹ vào đạn dược. Vào năm 2018, một hội đồng chuyên gia an ninh quốc gia được chính phủ ủy quyền nhấn mạnh sự cần thiết phải mở rộng kho dự trữ đạn dược của xứ sở cờ hoa.

Cuộc chiến ở Ukraine có thể kích hoạt đầu tư như vậy. Hôm 3/5, Tổng thống Biden đã đến thăm cơ sở chuyên sản xuất Javelin của Lockheed Martin ở bang Alabama. Lãnh đạo Nhà Trắng đã sử dụng chuyến đi này để một lần nữa kêu gọi Quốc hội Mỹ thông qua gói viện trợ quân sự trị giá 20 tỷ USD cho Kiev, với một phần trong số đó sẽ hướng tới việc tăng sản xuất tên lửa chống tăng. 

Năm 2022, giá của Javelin vào khoảng 350.000 USD/quả. Nếu các đơn đặt hàng tăng lên, Lockheed Martin và đối tác Raytheon trong liên doanh Javelin có thể sẽ tăng cường xuất xưởng loại tên lửa này cho người Ukraine.

Tuấn Anh